KEDİ KÖPEKLERDE KISIRLAŞTIRMA GEREKLİ Mİ ?
Kedi ve Köpeklerde Beslenme Hataları ve Beslenmeye bağlı Hastalıklar
Kedi ve köpek beslenmesi bilinçli bir şekilde yapılmamaktadır. Genellikle
daha önce köpek yetiştirmiş bir tanıdığın tavsiyesiyle veya kulaktan dolma şeklinde beslemektedir. Çizgi filmlerde, karikatürlerde köpek; köpek kulübesiyle birlikte kocaman bir KEMİK ile çizilir. İnsanlara sanki köpeklerinin kemik ile beslenmesi gerekli gibi gelir.
Kediler de ciğercinin önünde yalanarak beklerler. Bunun yanında bilinçli, araştırmacı evcil hayvan sahipleri de vardır. Azınlıkta kalan bilinçli grup, veteriner hekimlerine danışarak yada araştırarak kedi-köpeklerini beslemektedir.
Balık yemi,kuş yemi (kanarya yemi ,muhabbet kuşu yemi,güvercin yemi),kobay yemi,tavşan yemi gibi farklı yemler bulunmaktadır.Farklı hayvanlar,onlara uygun yemlerle beslenmektedir. Köpek ve kediye gelince ne bulunursa ,o verilmektedir.Yanlış ve hatalı bir beslemedir bu. Onlarda yaşına,cinsine ve fizyolojik durumuna göre uygun yem-mamalarla beslenme hakkına sahiplerdir.
Karın doyurma mantığı ile yapılan beslenme,beslenme değildir.
Hayvanın karnının doyacağı kesindir. Ancak,yanlış ve yetersiz beslenmesinden kaynaklanan hastalıklara ,rahatsızlara maruz kalacaktır.
Kedi-köpeğin 14-16 yıl arası ömrü vardır. Önemli olan yaşamını kaliteli ve sağlıklı geçirmesidir.
BESLENME HATALARI
Ev Yemeklerinin Verilmesi
Kedi-köpeğin ev yemekleriyle beslenmesi kolay, ucuz olarak düşünülebilir. Yemek artıklarını değerlendirmek, çöpe dökülmesi yerine evcil hayvana verilmesi yüzeysel bakıldığında mantıklı bile gelebilir. Bu mantık evcil hayvanınıza bakış açınızla ilgilidir. Onların tercihlerini biz belirleriz. Kedi-köpeğin seçme şansı yoktur. Bu bizim sorumluluğumuzdur.
İnsanlar yemekleri yaparken,damak lezzetini düşünürler.Y emeğin içerisine tuz ve baharatlar (biber,kimyon gibi..) katarlar. Bunlar evcil hayvanların midesine zarar verir. Bu zarar kendini mide yanması, gastrit, ilerlerse ülser, kusma ve iştahsızlık olarak gösterir. Hazırlanan yemekler protein,enerji olarak yeterli ve dengeli olmayacaktır. Bunun yanı sıra,yeterince mineral (kalsiyum,fosfor, magnezyum gibi) ve vitamin (a-d-e-k- b kompleksi gibi) içermeyecektir.
Doku , kemik ve diş gelişimi yeterli olmayacaktır. Bunların eksikliğine bağlı metabolizma hastalıkları, raşitizm, osteomalasi gibi kemik hastalıkları görülebilecektir. Aşırı tüy dökme sorununun da görülecektir.
Kemik ve Balık Kılçığı Verilmesi
Genel olarak, köpeklere kemik verilmesinin doğru olduğu düşünülür. İzlediğimiz çizgi filmlerin, karikatür ve gazete vinyetlerinin bunda etkisi çoktur. Köpek düşünüldüğünde yanında kocaman bir kemikte çizilir. Köpekler kemiği severler. Özellikle diş değiştirme dönemlerinde kemiği kemirme, ısırma dayanılmazdır,onlar için..
İçgüdüsel olarak da kalsiyum gereksinimini karşılamaya çalışırlar.
Olumlu yanlarının dışında, kedi ve köpek için kemik son derece tehlikelidir. Ağız, damak, diş, yemek borusu, mide, bağırsaklara her an zarar verebilir. Yıllarca kemik verirsiniz, sorun yaşamazsınız. Bir anda kedi-köpeğinizi kaybedebilirsiniz. Ölümcül yırtılmalara ve tıkanmalara neden olurlar. Tüm kemiğin parçalanmasıyla mızrak ucu biçiminde parçalar oluşur. Tavuk göğüs kemiği ve balık kılçığı saplanmaya, batmaya hazırdır. Parça kemikler ,küt uçlu olanlar batmaz, ancak bağırsakları tıkayabilir. Ağız,damak ve diş etlerine batarak veya yırtarak enfeksiyona sebep olurlar. Dişlerin çürümesine ve diş eti enfeksiyonuna da(gingivitis) rastlanır. Kemik parçası yutak veya yemek borusuna takılıp, tıkanmalara (obstruksiyon) sebebiyet vermekte ve kusma refleksi oluşturmaktadır.
Kemik parçası ve balık kılçığı mide,bağırsaklara batmaktadır. Yırtılma, delinme veya ülseratif lezyonlar oluşturmaktadır. Midede gastritis,ülser ve kanama meydana getirmektedir.
Köpeğin kemirme gereksinimini plastikten yada yenebilir özellikteki yapay kemiklerden karşılanmalıdır.
Çiğ Et Verilmesi
Kedi ve köpeğe çiğ et verilmesinin ,hayvana daha yararlı olduğu sanılır. Etin çiğ şekilde verilmesi sindirimini zorlaştırır,ishale sebep olabilir. Ette bulunması olası iç parazitler hayvana bulaşır. Kist hidatid , toxoplasma gibi zoonozların yanı sıra, kıl kurdu,solucan,kancalı kurt görülür. Etin pişirilip,kediye,köpeğe verilmesi gereklidir.
Sakatat Verilmesi
Sakatat olarak bilinen karaciğer, akciğer, mide, böbrekler, bağırsaklar gibi hayvanın iç organlarını yedirmek zararlıdır.Özellikle akciğer tüberküloz (verem) hastalığını taşıyabilir ve besin değeri olarak oldukça düşüktür.
Parazitlerin çoğunluğunun iç organlarda yaşadıkları düşünülürse, bulaşma riski o denli yüksektir.Dünya’da kedi ve köpeklerin hayvan artıklarıyla beslenmesi yasaklanmıştır. Öncelikle biz insanların sakatat yemeği terk etmemiz gereklidir.
Çürümüş-Kokuşmuş Gıda Verilmesi
Bozulmuş gıdaların verilmesi önce karaciğeri zarar verir. Hayvanın zehirlenmesine ,ishal olmasına ve ölümüne neden olabilir. Yemek ve su kaplarının temiz tutulması önemlidir. Mama kaplarındaki eski kalan mama artığının dökülmeli. Bir gün önceden kalan mama ıslanarak,mayalanmaya başlayabilir. Mikroorganizma üremesi görülebilir.
Şarküteri Tipi İnsan Yiyeceklerinin Verilmesi
Salam,sosis ve sucuk gibi insan yiyecekleri içerdikleri koruyucu maddeler, tuz ve baharatlar kedi-köpeğe zararlıdır. Sindirim sistemindesorunlara (kusma,mide ekşimesi,kusma gibi) sebep olurlar. Köpekler ve kediler için özel olarak hazırlanmış salam ve sosisleri verebilirsiniz.
Şekerli Yiyeceklerin Verilmesi
Şekerli gıdalar dişlerde çürüme yaparlar. Uzun zaman ve sıklıkla şeker verildiğinde yağlanma,aşırı şişmanlık (obezite) oluşur. Şişmanlıktan kaynaklanan kalp yetmezliği, hareketsizlik,dışkı yapmada zorluk yaşanır. Pankreas bezinin yoran etmenlerden şişmanlık neticesinde şeker hastalığına zemin hazırlanmış olur. Hayvanın körlüğüne kadar giden sorunlar yaşanır.
Et Ürünleriyle Beslenme
Ani , aşırı ve sürekli et ürünleriyle beslenen kedi-köpekte All-Meat-Sendromu görülür. Kalsiyum yetmezliğinden iskelette bozukluk, deride
kepeklenme, cıvık, kötü kokulu dışkı gözlenir. Genellikle aşırı tüy dökme, kaşınma gibi belirtilerde et ürünlerinden vazgeçilmeli. Dengeli (protein ve enerji )bir beslenmeye başlanmalıdır.
Taş,Toprak, Dışkı Yeme
Zevk sapıklığı olarak da bilinir. Bazen iyi beslenen hayvanlarda da görülür. Genellikle mineral, vitamin yetmezliği, dengesiz beslenme, iç parazitlerden kaynaklandığı bilinir. Kedi-köpek iç parazitlerinden temizlenmeli. Vitamin ( A,D,E.K) ve mineral (kalsiyum,fosfor,magnezyum) takviyesi yapılmalıdır. Tabi ki veteriner hekiminizin kontrolünde.
Aşırı Kalorili Yiyecekle Beslenme
Köpeğimin-kedimin bakışlarına dayanamıyorum, sanki doymamış deyip her fırsatta bir şeyler vermek yanlıştır. Köpek-kediler insanlar gibi doyduklarını anlayamadıkları için ne verilse yerler. 3-12 ay arası günde 3-4 kez mama verilebilir. 1 yaşını doldurduktan sonra günde yalnızca 1 kez mama vermek yeterli olacaktır.
Sonuçta; Ev yemekleri, kemik, sakatat gibi yiyeceklerle dengeli ve sağlıklı beslenme söz konusu olamayacaktır. Yapılması gereken hayvanın gereksinimine göre uzmanlar tarafından hazırlanmış kuru-yaş mamaların yedirilmesidir .Böylece kedi-köpeğinizi sağlıklı,pratik, ekonomik ve çağdaş bir şekilde besleyeceksiniz.
İSMAİL SERDAR SAYAR
Veteriner Hekim
daha önce köpek yetiştirmiş bir tanıdığın tavsiyesiyle veya kulaktan dolma şeklinde beslemektedir. Çizgi filmlerde, karikatürlerde köpek; köpek kulübesiyle birlikte kocaman bir KEMİK ile çizilir. İnsanlara sanki köpeklerinin kemik ile beslenmesi gerekli gibi gelir.
Kediler de ciğercinin önünde yalanarak beklerler. Bunun yanında bilinçli, araştırmacı evcil hayvan sahipleri de vardır. Azınlıkta kalan bilinçli grup, veteriner hekimlerine danışarak yada araştırarak kedi-köpeklerini beslemektedir.
Balık yemi,kuş yemi (kanarya yemi ,muhabbet kuşu yemi,güvercin yemi),kobay yemi,tavşan yemi gibi farklı yemler bulunmaktadır.Farklı hayvanlar,onlara uygun yemlerle beslenmektedir. Köpek ve kediye gelince ne bulunursa ,o verilmektedir.Yanlış ve hatalı bir beslemedir bu. Onlarda yaşına,cinsine ve fizyolojik durumuna göre uygun yem-mamalarla beslenme hakkına sahiplerdir.
Karın doyurma mantığı ile yapılan beslenme,beslenme değildir.
Hayvanın karnının doyacağı kesindir. Ancak,yanlış ve yetersiz beslenmesinden kaynaklanan hastalıklara ,rahatsızlara maruz kalacaktır.
Kedi-köpeğin 14-16 yıl arası ömrü vardır. Önemli olan yaşamını kaliteli ve sağlıklı geçirmesidir.
BESLENME HATALARI
Ev Yemeklerinin Verilmesi
Kedi-köpeğin ev yemekleriyle beslenmesi kolay, ucuz olarak düşünülebilir. Yemek artıklarını değerlendirmek, çöpe dökülmesi yerine evcil hayvana verilmesi yüzeysel bakıldığında mantıklı bile gelebilir. Bu mantık evcil hayvanınıza bakış açınızla ilgilidir. Onların tercihlerini biz belirleriz. Kedi-köpeğin seçme şansı yoktur. Bu bizim sorumluluğumuzdur.
İnsanlar yemekleri yaparken,damak lezzetini düşünürler.Y emeğin içerisine tuz ve baharatlar (biber,kimyon gibi..) katarlar. Bunlar evcil hayvanların midesine zarar verir. Bu zarar kendini mide yanması, gastrit, ilerlerse ülser, kusma ve iştahsızlık olarak gösterir. Hazırlanan yemekler protein,enerji olarak yeterli ve dengeli olmayacaktır. Bunun yanı sıra,yeterince mineral (kalsiyum,fosfor, magnezyum gibi) ve vitamin (a-d-e-k- b kompleksi gibi) içermeyecektir.
Doku , kemik ve diş gelişimi yeterli olmayacaktır. Bunların eksikliğine bağlı metabolizma hastalıkları, raşitizm, osteomalasi gibi kemik hastalıkları görülebilecektir. Aşırı tüy dökme sorununun da görülecektir.
Kemik ve Balık Kılçığı Verilmesi
Genel olarak, köpeklere kemik verilmesinin doğru olduğu düşünülür. İzlediğimiz çizgi filmlerin, karikatür ve gazete vinyetlerinin bunda etkisi çoktur. Köpek düşünüldüğünde yanında kocaman bir kemikte çizilir. Köpekler kemiği severler. Özellikle diş değiştirme dönemlerinde kemiği kemirme, ısırma dayanılmazdır,onlar için..
İçgüdüsel olarak da kalsiyum gereksinimini karşılamaya çalışırlar.
Olumlu yanlarının dışında, kedi ve köpek için kemik son derece tehlikelidir. Ağız, damak, diş, yemek borusu, mide, bağırsaklara her an zarar verebilir. Yıllarca kemik verirsiniz, sorun yaşamazsınız. Bir anda kedi-köpeğinizi kaybedebilirsiniz. Ölümcül yırtılmalara ve tıkanmalara neden olurlar. Tüm kemiğin parçalanmasıyla mızrak ucu biçiminde parçalar oluşur. Tavuk göğüs kemiği ve balık kılçığı saplanmaya, batmaya hazırdır. Parça kemikler ,küt uçlu olanlar batmaz, ancak bağırsakları tıkayabilir. Ağız,damak ve diş etlerine batarak veya yırtarak enfeksiyona sebep olurlar. Dişlerin çürümesine ve diş eti enfeksiyonuna da(gingivitis) rastlanır. Kemik parçası yutak veya yemek borusuna takılıp, tıkanmalara (obstruksiyon) sebebiyet vermekte ve kusma refleksi oluşturmaktadır.
Kemik parçası ve balık kılçığı mide,bağırsaklara batmaktadır. Yırtılma, delinme veya ülseratif lezyonlar oluşturmaktadır. Midede gastritis,ülser ve kanama meydana getirmektedir.
Köpeğin kemirme gereksinimini plastikten yada yenebilir özellikteki yapay kemiklerden karşılanmalıdır.
Çiğ Et Verilmesi
Kedi ve köpeğe çiğ et verilmesinin ,hayvana daha yararlı olduğu sanılır. Etin çiğ şekilde verilmesi sindirimini zorlaştırır,ishale sebep olabilir. Ette bulunması olası iç parazitler hayvana bulaşır. Kist hidatid , toxoplasma gibi zoonozların yanı sıra, kıl kurdu,solucan,kancalı kurt görülür. Etin pişirilip,kediye,köpeğe verilmesi gereklidir.
Sakatat Verilmesi
Sakatat olarak bilinen karaciğer, akciğer, mide, böbrekler, bağırsaklar gibi hayvanın iç organlarını yedirmek zararlıdır.Özellikle akciğer tüberküloz (verem) hastalığını taşıyabilir ve besin değeri olarak oldukça düşüktür.
Parazitlerin çoğunluğunun iç organlarda yaşadıkları düşünülürse, bulaşma riski o denli yüksektir.Dünya’da kedi ve köpeklerin hayvan artıklarıyla beslenmesi yasaklanmıştır. Öncelikle biz insanların sakatat yemeği terk etmemiz gereklidir.
Çürümüş-Kokuşmuş Gıda Verilmesi
Bozulmuş gıdaların verilmesi önce karaciğeri zarar verir. Hayvanın zehirlenmesine ,ishal olmasına ve ölümüne neden olabilir. Yemek ve su kaplarının temiz tutulması önemlidir. Mama kaplarındaki eski kalan mama artığının dökülmeli. Bir gün önceden kalan mama ıslanarak,mayalanmaya başlayabilir. Mikroorganizma üremesi görülebilir.
Şarküteri Tipi İnsan Yiyeceklerinin Verilmesi
Salam,sosis ve sucuk gibi insan yiyecekleri içerdikleri koruyucu maddeler, tuz ve baharatlar kedi-köpeğe zararlıdır. Sindirim sistemindesorunlara (kusma,mide ekşimesi,kusma gibi) sebep olurlar. Köpekler ve kediler için özel olarak hazırlanmış salam ve sosisleri verebilirsiniz.
Şekerli Yiyeceklerin Verilmesi
Şekerli gıdalar dişlerde çürüme yaparlar. Uzun zaman ve sıklıkla şeker verildiğinde yağlanma,aşırı şişmanlık (obezite) oluşur. Şişmanlıktan kaynaklanan kalp yetmezliği, hareketsizlik,dışkı yapmada zorluk yaşanır. Pankreas bezinin yoran etmenlerden şişmanlık neticesinde şeker hastalığına zemin hazırlanmış olur. Hayvanın körlüğüne kadar giden sorunlar yaşanır.
Et Ürünleriyle Beslenme
Ani , aşırı ve sürekli et ürünleriyle beslenen kedi-köpekte All-Meat-Sendromu görülür. Kalsiyum yetmezliğinden iskelette bozukluk, deride
kepeklenme, cıvık, kötü kokulu dışkı gözlenir. Genellikle aşırı tüy dökme, kaşınma gibi belirtilerde et ürünlerinden vazgeçilmeli. Dengeli (protein ve enerji )bir beslenmeye başlanmalıdır.
Taş,Toprak, Dışkı Yeme
Zevk sapıklığı olarak da bilinir. Bazen iyi beslenen hayvanlarda da görülür. Genellikle mineral, vitamin yetmezliği, dengesiz beslenme, iç parazitlerden kaynaklandığı bilinir. Kedi-köpek iç parazitlerinden temizlenmeli. Vitamin ( A,D,E.K) ve mineral (kalsiyum,fosfor,magnezyum) takviyesi yapılmalıdır. Tabi ki veteriner hekiminizin kontrolünde.
Aşırı Kalorili Yiyecekle Beslenme
Köpeğimin-kedimin bakışlarına dayanamıyorum, sanki doymamış deyip her fırsatta bir şeyler vermek yanlıştır. Köpek-kediler insanlar gibi doyduklarını anlayamadıkları için ne verilse yerler. 3-12 ay arası günde 3-4 kez mama verilebilir. 1 yaşını doldurduktan sonra günde yalnızca 1 kez mama vermek yeterli olacaktır.
Sonuçta; Ev yemekleri, kemik, sakatat gibi yiyeceklerle dengeli ve sağlıklı beslenme söz konusu olamayacaktır. Yapılması gereken hayvanın gereksinimine göre uzmanlar tarafından hazırlanmış kuru-yaş mamaların yedirilmesidir .Böylece kedi-köpeğinizi sağlıklı,pratik, ekonomik ve çağdaş bir şekilde besleyeceksiniz.
İSMAİL SERDAR SAYAR
Veteriner Hekim
ADANA
