KEDİ KÖPEK ÇAPRAZ BAĞ KOPMASI NEDENLERİ.TEDAVİSİ.
Kedi ve köpeklerde ön çapraz bağ (cranial cruciate ligament – CCL) kopması veya yırtılması, arka bacaklarda topallamanın en sık nedenlerinden biridir. Genellikle diz eklemini (stifle joint) etkiler.
Nedenleri
Travmatik nedenler
Ani ve şiddetli zıplama, koşma, düşme, araba çarpması
Yüksekten atlama sırasında dizin burkulması
Kronik dejeneratif nedenler
Çoğu olguda bağ tek seferde tamamen kopmaz; zamanla zayıflar ve sonunda kopar.
Tekrarlayan mikrotravmalar ve bağ dokusunun yaşla beraber zayıflaması
Obezite (fazla kilo)
Eklem üzerine binen yük artar → bağa daha fazla stres bindirir.
Genetik ve ırksal yatkınlık
Özellikle köpeklerde bazı ırklarda (Rottweiler, Labrador, Golden Retriever, Newfoundland, Boxer, St. Bernard) daha sık görülür.
Kedilerde daha nadir ama ev kedilerinde yüksekten atlama sonrası travmaya bağlı olabilir.
Biyomekanik faktörler
Arka bacak açısının ve diz eklemi yapısının farklılıkları (örneğin tibial plato açısının fazla olması)
Kas dengesizlikleri
Eşlik eden eklem hastalıkları
Dizde osteoartrit, menisküs hasarı veya diz kapağı çıkıkları
Bağın dayanıklılığını azaltarak kopmaya zemin hazırlar.
Kısaca:
Kedi ve köpeklerde çapraz bağ kopmasının en sık nedeni yaşlanma ve dejenerasyon ile bağın zayıflaması, buna ek olarak travma ve fazla kilo faktörleridir.
Klinik belirtileri:
Kedi ve köpeklerde ön çapraz bağ kopmasının klinik belirtileri genellikle topallama ile başlar. Kopmanın ani mi, yavaş mı geliştiğine göre farklılık gösterebilir:
Akut kopmada (travmaya bağlı) belirtiler
Ani başlayan topallama: Hayvan birden arka ayağını basmaz veya çok az basar.
Şiddetli ağrı: Özellikle diz eklemi bükülüp açılırken inleme, kaçınma görülebilir.
Dizde şişlik: Eklemde hemorajik effüzyon (kanlı sıvı birikimi).
Oturma pozisyonu anormalliği: Köpek otururken hasta bacağını yana doğru uzatır, normal köşede bükülmüş şekilde tutmaz.
Kronik / dejeneratif kopmada belirtiler
Aralıklı topallama: Hayvan bir süre topallar, sonra daha iyi yürüyebilir ama tekrar kötüleşir.
Zamanla artan eklem sertliği ve ağrı
Kas atrofisi: Kullanılmayan arka bacakta kas erimesi (özellikle uyluk kasları incelir).
Eklemde instabilite: Diz sallanır gibi olur, “çekmece testi” (cranial drawer test) pozitif çıkar.
Osteoartrit bulguları: Eklemde kalınlaşma, çıtırdama (krepitasyon).
Kedilerde özel durum
Kedilerde köpeklere göre daha nadirdir.
Genelde yüksekten atlama veya düşme sonrası ani topallama ve ağrı olur.
Kronik dejeneratif form kedilerde seyrektir.
Özetle: En belirgin klinik belirti topallamadır. Akut olguda şiddetli ağrı ve bacağı kullanmama, kronik olguda ise aralıklı topallama, kas erimesi ve eklemde instabilite gözlenir.
TANISI:
Kedi ve köpeklerde ön çapraz bağ kopmasının tanısı klinik muayene, özel testler ve görüntüleme yöntemleri ile konur.
1. Anamnez (öykü) ve klinik bulgular
Ani başlayan veya kronikleşen topallama öyküsü
Bacak üzerine basmama, oturuş bozukluğu
2. Fiziksel muayene ve özel testler
Cranial Drawer Test (ön çekmece testi)
Diz 90° ve 135° fleksiyona getirilir.
Tibia öne-arkaya hareket ettirilir.
Normalde çok az kayma olur; kopma varsa tibia öne doğru abartılı şekilde kayar.
Tibial Compression (Tibial Thrust Test)
Tarsal eklem bükülürken tibia öne doğru itilir.
Kopma varsa tibia ileri doğru “fırlar” gibi hareket eder.
Palpasyon
Dizde effüzyon (sıvı artışı), şişlik ve ağrı hissedilir.
Kronik olgularda eklem kapsülü kalınlaşmış olabilir.
3. Görüntüleme yöntemleri
Radyografi (X-ray)
Bağın kendisi görülmez ama eklemde effüzyon, osteoartrit bulguları, tibial plato açısı, eklem aralığında değişiklikler tespit edilir.
Artroskopi
Direkt eklem içine kamera ile bakılarak bağın durumu görülebilir (altın standart).
MR veya BT (özellikle kedilerde veya komplike vakalarda)
Bağ ve menisküs hasarı detaylı görülebilir.
4. Diferansiyel tanılar
Diz kapağı (patella) luksasyonu
Menisküs yaralanması
Femur, tibia kırıkları
Kalça çıkığı veya kalça displazisi
Özetle: En güvenilir tanı yöntemleri çekmece testi, tibial thrust testi ve röntgen destekli muayenedir. Kesin tanıda artroskopi veya MR gerekebilir.

TEDAVİSİ:
Kedi ve köpeklerde ön çapraz bağ kopması tedavisi hayvanın yaşı, kilosu, aktivite düzeyi ve kopmanın şiddetine göre değişir.
1. Konservatif (cerrahisiz) tedavi
Daha çok küçük ırk köpeklerde ve kedilerde tercih edilir.
İstirahat ve hareket kısıtlaması (6–8 hafta kafes istirahati)
Ağrı kesici ve anti-inflamatuvar ilaçlar
Kilo kontrolü → fazla kilo ekleme binen yükü azaltır
Fizik tedavi ve egzersiz (kontrollü yürüyüş, yüzme)
Destekleyici dizlik / bandaj
Büyük ırk, ağır ve aktif köpeklerde genellikle yetersiz kalır, eklemde hızlı osteoartrit gelişir.
2. Cerrahi tedavi
Çoğu orta-büyük köpek için altın standarttır. Amaç eklemi stabilize etmek ve ileride artrit gelişimini yavaşlatmaktır.
Başlıca cerrahi yöntemler:
Ekstraartiküler yöntemler (küçük ırk ve kedilerde)
Naylon sütür, fabellotibial dikiş gibi teknikler
Diz dışına eklenen yapay bağ ile stabilite sağlanır
Osteotomi teknikleri (büyük ırk köpeklerde)
TPLO (Tibial Plateau Leveling Osteotomy)
Tibia kemiği kesilip açısı düzeltilir → bağsız da stabilite sağlanır
TTA (Tibial Tuberosity Advancement)
Tibial tuberositas öne alınarak patellar tendon açısı düzeltilir
Menisküs tedavisi
Kopma sırasında menisküs de yırtılmış olabilir → temizlenir veya düzeltilir.
3. Ameliyat sonrası bakım
6–8 hafta kısıtlı aktivite
Düzenli pansuman ve enfeksiyon kontrolü
Fizyoterapi (yüzme, kontrollü yürüyüş)
İlaçlar: ağrı kesici, eklem koruyucular (glukozamin, kondroitin, omega-3)
Özet:
Küçük ırk köpek ve kediler → çoğu zaman konservatif tedavi veya basit cerrahi yeterli
Orta-büyük ırk köpekler → TPLO veya TTA gibi osteotomi teknikleri en etkili sonuç verir
0 522 807 82 08 DEN bilgi ve randevu alabilirsiniz. Lütfen mesaj atınız.
www.adanadenizpetveteriner.com.tr