KEDİ KÖPEK DİRSEK ÇIKIĞI(LUKSASYONU) TEŞHİS VE TEDAVİSİ.
Kedi ve köpek dirsek çıkığı (luksasyon), dirsek eklemindeki kemiklerin (özellikle humerus, radius ve ulna) normal anatomik hizalanmasının bozulmasıdır. Bu durum, genellikle travma sonucu oluşur (örneğin yüksekten düşme, araba çarpması gibi), ancak bazı doğuştan gelen (konjenital) nedenlerle de görülebilir.
Dirsek Çıkığının Türleri
Travmatik Dirsek Çıkığı:
En yaygın tiptir.
Genellikle ön bacakta ani topallık, şişlik ve ağrı ile kendini gösterir.
Dirsek normal pozisyonunda değildir; bazen çıplak gözle bile fark edilir şekilde yerinden çıkmıştır.
Konjenital (doğuştan) Dirsek Çıkığı:
Genellikle küçük ırk köpeklerde (örneğin Yorkshire Terrier, Pomeranian) ve nadiren kedilerde görülür.
Zamanla kötüleşen topallık, bacakta eğrilik ve hareket kısıtlılığı görülür.
Medial (içe doğru) veya lateral (dışa doğru) çıkık olabilir.
BELİRTİLER:
Topallama, bacağı basamama
Dirsekte ağrı ve şişlik
Bacağın anormal duruşu
Hareket ettirildiğinde direnç veya “klik” sesi
Kronik olgularda kas atrofisi (kas erimesi)
TANI:
Fizik muayene
Röntgen (kesin tanı için şarttır)
Gerekirse ileri görüntüleme (BT/MR) yapılabilir
TEDAVİ:
Akut Dirsek Çıkığı:
Genel anestezi altında kapalı redüksiyon (eklemin elle tekrar yerine oturtulması) denenebilir.
Ardından eklemin sabitlenmesi için bandaj (Robert Jones, spica splint) veya geçici cerrahi fiksasyon yapılabilir
Kronik veya Konjenital Dirsek Çıkığı:
Cerrahi müdahale genellikle gereklidir.
Ligament rekonstrüksiyonu, eklem stabilizasyonu ya da nadiren protez uygulamaları gerekebilir.
PROGNOZ
Erken müdahale ile çoğu vakada iyi sonuç alınabilir.
Geç kalınmış ya da kronik olgularda eklem dejenerasyonu (artroz) gelişebilir.
Konjenital olgularda tamamen normale dönüş mümkün olmayabilir ama fonksiyonel iyileşme sağlanabilir.
EKLEM ÇIKIĞI TEDAVİSİ
Kedi ve köpeklerde dirsek çıkığı tedavisi, çıkığın tipine (akut / kronik / konjenital) ve çıkığın yönüne (lateral / medial) göre değişir. Aşağıda genel tedavi yaklaşımlarını detaylı olarak bulabilirsin:
1. Akut Travmatik Dirsek Çıkığı
Travmadan sonra 24-72 saat içinde fark edilen çıkıklardır.
Tedavi Yaklaşımı:
➤ Kapalı Redüksiyon (Elle yerine oturtma)
Genel anestezi altında yapılır.
Humerus, radius ve ulna manuel olarak doğru pozisyona getirilir.
Sonrasında sabit bandaj (spica splint, Robert Jones bandajı) uygulanır.
Avantaj: Cerrahiye gerek kalmaz.
Dezavantaj: Eklemin stabil olmaması durumunda tekrar çıkabilir.

➤ Açık Redüksiyon (Cerrahi)
Kapalı redüksiyon başarısızsa ya da çıkık tekrarlıyorsa uygulanır:
Eklem açılarak kemikler düzgün hizalanır.
Stabilite için ligament onarımı ve/veya
implant kullanımı (pin, vida, tel, suture anchor) ile fiksasyon yapılır.

2. Kronik Dirsek Çıkığı
Çıkık uzun süreli ise (haftalar-aylar), eklem yapıları bozulmuştur.
Tedavi Yaklaşımı:
Genellikle açık cerrahi gerekir.
Eklem kapsülü ve bağlar yeniden yapılandırılır.
Bazen artrodezi (eklemin cerrahi olarak sabitlenmesi) yapılır.
3. Konjenital Dirsek Çıkığı
Özellikle küçük ırk köpeklerde doğuştan gelir.

Tedavi Yaklaşımı:
Erken yaşta fark edilirse cerrahi ile düzeltme yapılabilir.
Osteotomi (kemik kesilerek hizalama) ve yeniden fiksasyon gerekir.
Genetik veya şekil bozukluklarına bağlıysa tam iyileşme zor olabilir, ancak fonksiyonel bir bacak sağlanabilir.
Tedavi Sonrası Bakım
4–6 hafta boyunca hareketsizlik ve koruma (bandaj/sabitlik)
Ağrı kesici ve antienflamatuar ilaçlar
Fizik tedavi: pasif hareket egzersizleri
Röntgenle takip (eklem oturmuş mu, implant stabil mi?)
Tedavi Başarısı
Durum Başarı Şansı
Akut çıkık (kapalı redüksiyon) Yüksek (erken müdahalede)
Akut çıkık (cerrahi) Genelde başarılı
Kronik çıkık Orta düzeyde, bazen kalıcı hasar olur
Konjenital çıkık Değişken, erken müdahalede daha iyidir.