KÖPEKLERDE KANLI İSHAL (parvovirüs)TEŞHİS VE TEDAVİSİ.
Köpeklerde kanlı ishal hastalığı, genellikle Parvovirüs kaynaklıdır ve tıbbi adı Canine Parvoviral Enteritis (CPE) şeklindedir. Bu hastalık köpeklerde son derece bulaşıcı, hızlı ilerleyen ve tedavi edilmezse ölümcül olabilen bir viral enfeksiyondur.
Parvovirüs Nedir?
Parvovirüs, özellikle yavru köpeklerde ciddi ishale ve bağışıklık sistemi baskılanmasına yol açan DNA virüsüdür.
Dayanıklıdır; çevrede aylarca canlı kalabilir.
Ağız yoluyla bulaşır (hasta köpeğin dışkısından, enfekte mama kaplarından, ayakkabılardan vs.).

Belirtiler :
Şiddetli ve kötü kokulu ishal (genellikle kanlı)
Kusma
İştahsızlık
Aşırı halsizlik
Ateş (ilk günlerde yüksek, sonra düşebilir)
Dehidrasyon (su kaybı)
Lökopeni (beyaz kan hücrelerinde ciddi düşüş)

Kimler Risk Altında?
2-6 aylık yavrular
Aşısız ya da eksik aşılı köpekler
Barınak, petshop gibi kalabalık yerlerde yaşayanlar

Korunma :
Karma aşı (CPV içeren) ile koruma sağlanır.
6-8 haftalıkken başlanır, 2-3 hafta arayla 3 doz yapılır.
Sonrasında yıllık tekrar gerekir.
Hijyen çok önemlidir; dışkı ile bulaştığı için ortamın sık dezenfekte edilmesi gerekir.

Tedavi:
Spesifik bir ilaç yoktur, tedavi destekleyici ve yoğun bakım esaslıdır:
Serum (IV sıvı tedavisi)
Antibiyotikler (ikincil bakteriyel enfeksiyonlara karşı)
Antiemetikler (kusma önleyici)
Bağırsak koruyucular
Gerekirse kan transfüzyonu
Not:
Hastalık hızlı ilerler, erken müdahale hayat kurtarır. Yavru köpeğinizde ishal ve kusma başladıysa acil veteriner müdahalesi gerekir.
TEŞHİS / TANI:
Parvovirüs enfeksiyonu (kanlı ishal) şüphesi olan bir köpekte teşhis, klinik belirtilerle birlikte laboratuvar testleriyle konur. İşte parvoviral enterit (kanlı ishal) teşhis süreci:

1. Dışkı Testi (Hızlı Test – ELISA)
En yaygın ve pratik testtir.
Kliniklerde genellikle 10 dakikada sonuç veren hızlı test kitleri kullanılır.
Köpek dışkısından alınan örnekle yapılır.
Pozitifse, parvovirüs vardır.
Negatif olsa bile hastalık tamamen dışlanamaz (erken dönemde yalancı negatif olabilir).

2. Kan Tahlili (Hemogram)
Lökopeni (beyaz kan hücresi düşüklüğü) tipiktir.
Dehidrasyon, elektrolit bozuklukları ve anemi görülebilir.
Hastalığın şiddeti ve tedaviye yanıt takibi için önemlidir.

3. PCR Testi (Kesin tanı için)
Dışkıda virüs DNA’sını tespit eder.
Kesin tanı koydurur, ancak bazı kliniklerde bulunmayabilir ya da sonuç gecikebilir.

4. Klinik Belirtilerle Tanı:
Aşısız ya da genç köpekte:
Ani başlayan kusma
Kanlı ve kötü kokulu ishal
Hızlı kilo kaybı, halsizlik
Ateş ya da düşük vücut ısısı
Bu bulgular parvo şüphesini kuvvetlendirir.

Ayırıcı Tanılar (Karıştırılabilecek hastalıklar):
Coronavirus enfeksiyonu (daha hafif seyreder)
Salmonella, Campylobacter (bakteriyel enteritler)
Zehirlenmeler
Yabancı cisim tıkanmaları

İdeal olan:
→ Hızlı dışkı testi + kan tahlili birlikte yapılmalı.
→ Erken teşhis, yaşama şansını ciddi oranda artırır.
TEDAVİSİ:
Parvoviral enteritis (kanlı ishal) hastalığında, virüsü yok eden özel bir ilaç yoktur. Bu nedenle tedavi tamamen destekleyici ve yaşamı sürdürmeye yönelik yapılır. Hedef: köpeğin bağışıklık sistemi virüsü yenene kadar vücudu ayakta tutmaktır.

PARVOVİRÜS TEDAVİSİ
1. Sıvı Tedavisi (Serum)
En hayati tedavidir: İshal ve kusma nedeniyle yoğun su ve elektrolit kaybı olur.
Damar içi (IV) sıvı verilir:
Ringer Laktat, NaCl + potasyum eklenebilir.
Gerekirse glikoz da eklenir (hipoglisemi varsa).
Dehidrasyonun şiddetine göre sıvı miktarı ayarlanır.
2. İlaç Desteği
a. Antibiyotikler
Virüs bakteriyel enfeksiyon yapmaz ama bağırsak duvarı hasar görür → bakteriler kana geçebilir.
Geniş spektrumlu antibiyotikler kullanılır.
b. Antiemetikler (Kusma Önleyici)
c. Mide-Bağırsak Koruyucular
Probiyotikler ve bağırsak düzenleyiciler desteklenebilir.
d. Ağrı Kesiciler
Şiddetli karın ağrısı varsa kontrollü dozda ağrı kesiciler kullanılabilir (NSAID’ler dikkatli verilir).

3. İleri Vakalar İçin
Kan transfüzyonu gerekebilir (şiddetli anemi varsa).
Plazma tedavisi (bağışıklık desteği için).
4. Beslenme Desteği
Ağızdan besleme ilk günlerde önerilmez (kusma varsa).
Kusma durduktan sonra özel yüksek enerjili, sindirimi kolay diyet mama verilir (Royal Canin Gastrointestinal Recovery gibi).
Gerekirse sonda ile beslenme (nazogastrik tüp) yapılabilir.

İyileşme Süreci:
Hafif vakalar 5-7 günde toparlar.
Şiddetli vakalarda 10-14 gün sürer.
İyileşen köpekler bağışıklık kazanır ama başka hastalıklara açık olabilir, dikkatli izlenmelidir.

ÖNEMLİ:
Evde tedavi önerilmez, çünkü sıvı kaybı ve enfeksiyon çok hızlı ilerler.
Klinik ortamda 24 saat destek şarttır.
İstersen evde bakımı (klinikten sonra) veya yoğun bakım protokolünü de yazabilirim.